Λήδα και κύκνος
Η όμορφη Λήδα έγινε γνωστή από τα παιδιά της, την Ωραία Ελένη και τους Διόσκουρους.
Ήταν κόρη του Θέστιου βασιλιά της Αιτωλίας ο οποίος είχε πόλεμο με γειτονικούς του εχθρούς. Ο πατέρας της Λήδας την πάντρεψε με τον εξόριστο Τυνδάρεο ο οποίος είχε βρεί καταφύγιο μαζί με τον αδελφό του Ίκαρο στην Αιτωλία, διότι είχαν διωχθεί απο τον αδελφό τους Ιπποκόοντα. Επειδή ο Τυνδάρεος βοήθησε τον Θέστιο στη μάχη του εκείνος από ευγνωμοσύνη έδωσε το χέρι της κόρης του. Η Λήδα έκανε με τον Τυνδάρεο εφτά παιδιά, τους δίδυμους Διόσκουρους, την ωραία Ελένη, την Κλυταιμνήστρα, την Φοίβη, την Τιμάνδρα και την Φιλονόη.
Δεν ήταν όμως όλα παιδια του μετέπειτα βασιλιά της Λακεδαιμόνας.
Σύμφωνα με τον μύθο ο Δίας είδε μια μέρα την ωραία Λήδα στον Ταΰγετο. Παρακάλεσε λοιπόν την κόρη του Αφροδίτη να τον βοηθήσει να κατακτήσει την όμορφη νεαρή. Εκείνη λοιπόν του είπε να μεταμορφωθεί σε κύκνο ενώ η θεά θα κάνει ότι τον κυνηγά με την μορφή αετού. Την σκηνή αυτή είδε η Λήδα η οποία για να προστατέψει το κύκνο τον πήρε στην αγκαλιά της. Με αυτό τον τρόπο μπόρεσε ο θεός να σμίξει μαζί της.
Από την ένωση αυτή κατα τον μύθο η Λήδα γέννησε δύο αυγά. Από το ένα εξήλθαν ο Κάστωρ και ο Πολυδεύκης ενώ από το άλλο η ξακουστή Ελένη της Σπάρτης. Βέβαια μια παραλλαγή του μύθου θέλει μόνο την Ελένη και τον Κάστορα παιδιά του Δία ενώ τα υπόλοιπα είναι απόγονοι από τον σύζυγο της Λήδας, Τυνδάρεο.